Luật doanh nghiệp 2020: Công ty TNHH với diện mạo mới

Là loại hình doanh nghiệp được ưa chuộng rộng rãi nhất, công ty trách nhiệm hữu hạn (“TNHH”) mang trong mình nhiều lợi thế, với quy mô vừa phải, quản trị nội bộ đơn giản và quy chế giới hạn trách nhiệm đầy hấp dẫn. Từ ngày 01/01/2021 sắp tới, Luật Doanh nghiệp 2020 tiếp tục mang đến một số đường nét mới đáng chú ý trong bức chân dung thu hút ấy của công ty TNHH.

Kiểm soát viên và Ban kiểm soát: không còn là bắt buộc

Sự hiện diện của Kiểm soát viên trong công ty TNHH một thành viên (“MTV”) và Ban kiểm soát trong công ty TNHH từ 11 thành viên trở lên là không thể thiếu theo Luật Doanh nghiệp 2014.

Tuy nhiên, sau 6 năm, nhà làm luật đã thay đổi quan điểm. Luật Doanh nghiệp 2020 không còn yêu cầu các vị trí này trong cơ cấu tổ chức và quản lý của công ty TNHH, trừ doanh nghiệp nhà nước (“DNNN”) và công ty con của DNNN.

Điều này được kỳ vọng sẽ giúp doanh nghiệp giảm tải gánh nặng nhân sự và tài chính không đáng. Bởi hoạt động của loại hình doanh nghiệp còn đậm tính đối nhân như công ty TNHH –  nơi thành viên có sự hiểu biết và tin cậy lẫn nhau –  không nhất thiết cần có người kiểm soát chuyên trách trong nội bộ. Quả thực, để kiểm soát hiệu quả, thuê chuyên gia tư vấn hoặc kiểm toán độc lập đã và sẽ là lựa chọn của nhiều công ty TNHH do tiết kiệm và phù hợp hơn với tính chất công ty.

Cố định vai trò người đại diện theo pháp luật và cá nhân là chủ sở hữu công ty

Một số quy định mới liên quan người đại diện theo pháp luật và chủ sở hữu công ty TNHH MTV là cá nhân được ban bố để lấp đầy khoảng trống của Luật Doanh nghiệp 2014 về vấn đề tương tự.

Cụ thể, đối với công ty TNHH, từ 01/01/2021, Điều lệ phải nêu rõ ít nhất một người đại diện theo pháp luật rơi vào một trong các chức danh: Chủ tịch Hội đồng thành viên, Tổng giám đốc hoặc Giám đốc. Nếu công ty không tận dụng khả năng tự do chỉ định vốn ít ỏi này trong Điều lệ thì pháp luật ấn định Chủ tịch Hội đồng thành viên là người đại diện theo pháp luật.

Quy định tương tự được áp dụng với công ty TNHH MTV do tổ chức làm chủ sở hữu. Sự im lặng của Điều lệ sẽ xướng tên Chủ tịch Hội đồng thành viên (nếu theo mô hình Hội đồng thành viên) hoặc Chủ tịch Công ty (nếu theo mô hình Chủ tịch Công ty) là người đại diện theo pháp luật.

Còn đối với công ty TNHH MTV do cá nhân làm chủ sở hữu, Luật Doanh nghiệp mới ấn định không ngoại lệ: cá nhân chủ sở hữu phải là Chủ tịch Công ty.

Hợp đồng, giao dịch với những người có liên quan: thay đổi nhỏ, ý nghĩa lớn

Thủ tục chấp thuận bắt buộc hợp đồng, giao dịch với những người có liên quan là tấm khiên ngăn ngừa xung đột lợi ích cũng như sự lạm dụng vai trò quản lý, điều hành, chi phối doanh nghiệp hay vỏ bọc công ty để trục lợi bất chính. Tuy nhiên, một khi đã rồi, Luật Doanh nghiệp 2014 quy định các hợp đồng, giao dịch được ký kết sai chỉ vô hiệu nếu gây thiệt hại cho công ty.

Không còn chờ thiệt hại xảy ra, Luật Doanh nghiệp 2020 tuyên bố mọi hợp đồng, giao dịch nói trên sẽ vô hiệu nếu không được chấp thuận và ký kết đúng thẩm quyền, thủ tục. Chúng ta dễ thấy ý nghĩa đúng đắn của quy định này: công ty có quyền lợi chính đáng để không bị ràng buộc bởi mọi giao dịch miễn là sai trái, dù chưa có hậu quả phát sinh.