Quy định về điều kiện kinh doanh dịch vụ mua bán nợ

Ngày 1 tháng 7 năm 2016 vừa qua, Chính phủ đã ban hành Nghị định 69/2016/NĐ-CP về điều kiện kinh doanh dịch vụ mua bán nợ (“Nghị định 69”).

Điều kiện chung đối với doanh nghiệp kinh doanh hoạt động mua bán nợ, môi giới mua bán nợ, tư vấn mua bán nợ và dịch vụ sàn giao dịch nợ

Theo Nghị định 69, để đăng ký kinh doanh các dịch vụ này, doanh nghiệp phải đáp ứng điều kiện về mức vốn điều lệ, vốn đầu tư như sau: (i) tối thiểu 5 tỷ đồng đối với kinh doanh dịch vụ môi giới mua bán nợ, tư vấn mua bán nợ; (ii) tối thiểu 100 tỷ đồng đối với kinh doanh dịch vụ môi giới mua bán nợ; hoặc (iii) tối thiểu 500 tỷ đồng đối với kinh doanh dịch vụ sàn giao dịch nợ. Trường hợp doanh nghiệp thực hiện một số hoặc tất cả các hoạt động kinh doanh vừa nêu thì mức vốn điều lệ, vốn đầu tư tối thiểu sẽ là mức vốn điều lệ, vốn đầu tư tối thiểu cao nhất trong số các hoạt động mà doanh nghiệp thực hiện.

Đồng thời, người quản lý của doanh nghiệp phải (i) đáp ứng các điều kiện về năng lực hành vi dân sự, không thuộc đối tượng cấm quản lý doanh nghiệp; (ii) có trình độ từ đại học trở lên thuộc một trong các ngành: kinh tế, quản trị kinh doanh, luật hoặc lĩnh vực chuyên môn mà họ sẽ đảm nhận; (iii) là người quản lý hoặc có ít nhất 05 năm làm việc trực tiếp trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, kế toán, kiểm toán, pháp luật, định giá tài sản hoặc mua bán nợ; (iv) không là người quản lý của doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ mua bán nợ đã bị thu hồi Giấy Chứng Nhận Đăng Ký Doanh Nghiệp trong 03 (ba) năm trước liền kề đối với doanh nghiệp hoạt động kinh doanh dịch vụ mua bán nợ.

Ngoài ra, việc mua bán nợ phải được lập thành hợp đồng bằng văn bản.

Điều kiện riêng đối với doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ sàn giao dịch nợ

Bên cạnh các điều kiện chung vừa trình bày, doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ sàn giao dịch nợ còn phải đáp ứng đồng thời các điều kiện sau: (i) đã hoạt động kinh doanh dịch vụ mua bán nợ ít nhất 01 năm; (ii) mức doanh thu hoạt động kinh doanh dịch vụ mua bán nợ của năm liền kề trước năm thực hiện kinh doanh dịch vụ sàn giao dịch tối thiểu là 500 tỷ đồng; (iii) có ít nhất 02 nhân viên có chứng chỉ kiểm toán viên hoặc ít nhất 02 nhân viên có thẻ thẩm định viên về giá; (iv) có quy chế hoạt động của sàn giao dịch nợ; (v) có cơ sở, vật chất kỹ thuật, hệ thống công nghệ thông tin phù hợp để tiếp nhận, cập nhật, cung cấp thông tin về hoạt động mua bán nợ giữa các thành viên tham gia sàn giao dịch.

Hạn chế đối với doanh nghiệp kinh doanh hoạt động mua bán nợ

Doanh nghiệp hoạt động mua bán nợ sẽ (i) không được nhận cấp tín dụng của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng để mua nợ của khách hàng vay tại chính tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đó hoặc nhận bảo đảm của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng để được cấp tín dụng của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng khác nhằm mục đích mua nợ của khách hàng vay tại chính tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài bảo đảm; (ii) phải tuân thủ các quy định về pháp luật quản lý ngoại hối trong trường hợp mua bán nợ hình thành quan hệ cho vay, vay nợ nước ngoài và sử dụng ngoại hối trong giao dịch mua bán nợ, áp dụng cho cả bên mua nợ, bên bán nợ, bên nợ và các bên liên quan khác.

Điều kiện để các khoản nợ được phép mua bán

Khi thỏa mãn đầy đủ các điều kiện sau thì các khoản nợ mới được phép mua bán theo quy định  tại Nghị định 69, gồm (i) không có thỏa thuận bằng văn bản về việc không được mua, bán khoản nợ; (ii) không được sử dụng để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự tại thời điểm mua bán nợ, trừ trường hợp có sự đồng ý bằng văn bản của bên nhận bảo đảm về việc bán nợ; (iii) bên mua nợ và bên nợ không phải là người có liên quan theo quy định của Luật doanh nghiệp.

Nghị định 69 không áp dụng đối với tổ chức, cá nhân hoạt động mua bán nợ không phải là hoạt động kinh doanh, bao gồm (i) hoạt động bán nợ đối với các khoản nợ của chính chủ nợ, không bao gồm các khoản nợ mà chủ nợ đã mua từ các chủ nợ khác; (ii) hoạt động mua nợ không nhằm mục đích bán lại cho tổ chức, cá nhân, bao gồm cả hoạt động mua nợ để chuyển nợ thành vốn góp, vốn cổ phần; cơ cấu lại thời hạn trả nợ; xử lý tài sản bảo đảm; (iii) các hoạt động mua bán nợ khác không liên tục, không nhằm mục đích sinh lợi.

Nghị định 69 đã có hiệu lực kể từ ngày 1/7/2016.